Likidasyon, zorla kapatma veya marjin çağrısı olarak da bilinir ve platformun bir kullanıcının pozisyonunu otomatik olarak kapatmasıyla gerçekleşir. MEXC'de, sürdürme marjini oranı (MMR), bir kullanıcının pozisyon riski ve genel varlık riskinin temel göstergesidir. MMR %100'e ulaştığında veya bu oranı aştığında, sistem pozisyonu otomatik olarak likidasyona uğratır. Kullanıcıların likidasyondan kaçınmak için MMR oranlarındaki değişiklikleri yakından takip etmeleri önemle tavsiye edilir.
MEXC, likidasyon için tetikleme mekanizması olarak adil fiyatı kullanır. Adil fiyat, likidasyon fiyatına ulaştığında likidasyon mekanizması devreye girer. Adil fiyatın referans olarak kullanılması piyasa istikrarının geliştirilmesine yardımcı olur ve anormal piyasa dalgalanmalarının yaşandığı dönemlerde gereksiz likidasyonları azaltır.
Kullanıcılar, mevcut adil fiyatı ve açıklamasını alım satım sayfasının en üstünde görüntüleyebilir. Ayrıca, mum grafiğinin üst kısmında kullanıcılar adil fiyat, son fiyat ve endeks fiyatı arasında geçiş yaparak her üç fiyatın eğilimlerini kolayca takip edebilirler.
Likidasyon tetiklendiğinde, sistem tüm pozisyonun likidite edilmesini önlemek ve riskleri daha iyi yönetmek için kullanıcının pozisyon risk limitine göre kademeli bir likidasyon uygular.
Emir İptali:
Çapraz marjin modunda, hesabın tüm açık emirleri iptal edilir.
İzole Marjin Modu (otomatik marjin ekleme özelliği etkinleştirildiğinde): Etkilenen vadeli işlem için tüm açık emirler iptal edilir.
İptal sonrasında, marjin oranı hâlâ %100 veya daha yüksekse, sistem bir sonraki adıma geçer.
Long-Short Kendi Kendine Alım Satım (Yalnızca Çapraz Marjin):
Çapraz marjin modunda, hem long hem de short pozisyonlar aynı anda mevcutsa, sistem kendi kendine alım satım yaparak pozisyonları otomatik olarak azaltır.
Bu adım yalnızca çapraz marjin modunda geçerlidir. Kendi kendine alım satımı tamamladıktan sonra, marjin oranı hâlâ %100 veya daha yüksekse, sistem bir sonraki adıma geçer.
Kademeli Likidasyon:
En Düşük Risk Kademesi: Pozisyon zaten en düşük risk limiti kademesindeyse, süreç bir sonraki adıma geçer.
Daha Yüksek Risk Kademeleri: Pozisyon daha yüksek bir risk limiti kademesindeyse, sistem risk limiti kademesini düşürmek için pozisyonun bir kısmını iflas fiyatından likidite edecektir. Sistem daha sonra yeni, düşürülmüş sürdürme marjini oranına göre marjin oranını yeniden hesaplayacaktır. Marjin oranı %100 veya daha yüksek kalırsa, kademeli likidasyon süreci en düşük kademeye ulaşılana kadar devam eder.
Tam Likidasyon:
Pozisyon en düşük kademeye ulaştığında, marjin oranı hâlâ %100 veya daha yüksekse, kalan pozisyon sistem tarafından iflas fiyatından devralınır.
Not: Likidasyon emir eşleştirme sisteminden geçmediği için, iflas fiyatı işlem kayıtlarında veya mum grafiğinde görünmez.
Bir kullanıcının pozisyonu likidasyon motoru tarafından iflas fiyatından devralındıktan sonra, iflas fiyatından daha iyi bir fiyattan gerçekleştirilirse, kalan marjin sigorta fonuna eklenecektir.
Pozisyon, iflas fiyatından daha iyi bir fiyattan devralınamazsa, ortaya çıkan açık sigorta fonu tarafından karşılanacaktır. Son olarak, sigorta fonu zararı karşılamak için yetersiz kalırsa, pozisyon otomatik kaldıraç azaltma (ADL) sistemine aktarılacaktır.
Likidasyon emirleri Pozisyon Geçmişi kısmında yer alır.
Yöntem 1
1) MEXC uygulamasına giriş yapın ve Vadeli İşlemler sayfasına girmek için alt menüdeki Vadeli seçeneğine tıklayın.
2) Emir bölümündeki emir simgesine tıklayın.
3) Pozisyon Geçmişi kısmından likidasyon emirlerinizi kontrol edin.
Yöntem 2
1) MEXC uygulamasına giriş yapın ve Cüzdan sayfasına gitmek için alt menündeki Cüzdan seçeneğine dokunun.
2) Vadeli sekmesini seçin ve sağ taraftaki emir simgesine dokunun.
3) Pozisyon Geçmişi kısmından likidasyon emirlerinizi kontrol edin.
Websitesine giriş yapın ve sağ üst gezinme çubuğundaki Emirler bölümünde bulunan Vadeli İşlem Emirleri seçeneğine tıklayın.
Pozisyon Geçmişi kısmından likidite edilen emirlerinizi görüntüleyebilirsiniz.
Sürdürme marjini oranı (MMR), mevcut pozisyonunuza göre dinamik olarak hesaplanan bir risk göstergesidir. MMR %100 veya daha yüksek bir değere ulaştığında, marjininiz pozisyonunuzu sürdürmek için yeterli olmadığı anlamına gelir ve sistem likidasyonu tetikler.
Hesaplama formülü:
MMR = (Sürdürme Marjini + Likidasyon Ücreti) / (Pozisyon Marjini + Gerçekleşmemiş PNL)
Risk Değerlendirmesi:
MMR < %100: Pozisyon hâlen bir güvenlik tamponuna sahiptir.
MMR = %100: Pozisyon değeri, yalnızca minimum gerekliliği (sürdürme marjini + Likidasyon Ücreti) karşılamak için yeterlidir. Bu noktada likidasyon tetiklenir.
MMR > %100: Pozisyon değeri minimum gerekliliğin altına düşmüştür ve sistem likidasyon sürecini başlatacaktır.
5.2.1 Sürdürme Marjini Neden Var?
Sürdürme marjini, bir pozisyonu açık tutmak için gereken minimum marjindir. Hesap marjini bu eşiğin altına düştüğünde, sistem likidasyon veya kısmi likidasyon işlemini başlatır. Bu, pozisyonları korumak ve likidasyon riskini kontrol etmek için gerekli bir mekanizmadır.
Hesaplama formülleri:
USDT Marjinli Vadeli İşlemler: Sürdürme Marjini = Ortalama Açılış Fiyatı × Birim Miktarı × Hacim × Sürdürme Marjini Oranı
Coin Marjinli Vadeli İşlemler: Sürdürme Marjini = (Hacim × Birim Miktarı / Ortalama Açılış Fiyatı) × Sürdürme Marjini Oranı
Sürdürme marjini, likidasyon fiyatını doğrudan etkiler ve risk yönetimi için kullanılan marjinin "kilitli" kısmı olarak düşünülebilir. Pozisyon büyüklüğü ne kadar büyükse, o kadar fazla marjin kilitlenmelidir, bu da sürdürme marjini oranının buna göre artacağı anlamına gelir. Kullanıcıların, likidasyondan kaçınmak için kullanılabilir marjin bakiyeleri sürdürme marjini seviyesine düşmeden önce pozisyonlarını kapatmalarını önemle tavsiye edilir.
5.2.2 Sürdürme Marjini Oranı Nedir?
Sürdürme marjini oranı (MMR), kaldıraç çarpanı yerine kullanıcının pozisyonunun büyüklüğüne göre hesaplanır. Bu, MMR oranının seçilen kaldıraçtan etkilenmediği anlamına gelir. Sistem, pozisyon büyüklüklerini Vadeli İşlemlerin temel risk limiti ve kademeli eşiklere göre birden fazla kademede ayırır. Her kademe farklı bir MMR oranına karşılık gelir: pozisyon ne kadar büyükse, MMR o kadar yüksek olur. Her bir Sürekli Vadeli İşlem için MMR ve risk limiti kademeleriyle ilgili ayrıntılara Vadeli İşlemler Genel Bakış → Bilgiler → Risk Limiti sayfasında göz atabilirsiniz.
Örnek: Kullanıcı A'nın MMR oranı %1 ve 100 USDT marjin kullanıyorsa, 1 USDT kilitlenecektir. Gerçekleşmemiş zarar 99 USDT'ye ulaştığında, 100 USDT'nin tamamı kaybedilene kadar beklemek yerine pozisyon likidasyon olacaktır. Bu mekanizma, platformun riski daha etkili bir şekilde yönetmesine yardımcı olur.
Not: Anormal fiyat dalgalanmaları veya aşırı piyasa koşulları durumunda, sistem piyasa istikrarını korumak için aşağıdakiler dâhil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere ek önlemler alabilir:
Vadeli işlemler için maksimum kaldıraç oranının ayarlanması
Farklı kademelerde pozisyon limitlerinin ayarlanması
Farklı kademelerde MMR oranının ayarlanması
Likidasyon koşulu: Pozisyon marjini + Gerçekleşmemiş PNL ≤ Sürdürme marjini + Likidasyon Ücreti olduğunda pozisyon likidasyona uğrar.
Diğer bir deyişle, sürdürme marjini oranı (MMR) = %100 olduğunda likidasyon tetiklenir ve likidasyon fiyatı bu koşullardan yola çıkılarak hesaplanabilir. (Basit olması açısından, aşağıdaki örnekte likidasyon ücreti dikkate alınmamıştır.)
Long pozisyon:
Likidasyon Fiyatı = (Sürdürme Marjini – Pozisyon Marjini + Ortalama Açılış Fiyatı × Birim Miktarı × Hacim) / (Kontrat × Boyut)
Short pozisyon:
Likidasyon Fiyatı = (Ortalama Açılış Fiyatı × Birim Miktarı × Hacim – Sürdürme Marjini + Pozisyon Marjini) / (Birim Miktarı × Hacim)
Örnek: Bir kullanıcı, 25x kaldıraçla ortalama açılış fiyatı 8.000 USDT olan 10.000 birimlik BTCUSDT Sürekli Vadeli İşlem satın alır ve long pozisyon açar. (10.000 birimin, %0,5 sürürme marjini oranıyla birinci risk kademesine girdiğini varsayalım.)
Sürdürme Marjini = 8.000 × 10.000 × 0,0001 × %0,5 = 40 USDT
Pozisyon Marjini = (8.000 × 10.000 × 0,0001) / 25 = 320 USDT
Long pozisyon için likidasyon fiyatı:
(40 – 320 + 8.000 × 10.000 × 0,0001) / (10.000 × 0,0001) = 7.720 USDT
İzole marjin modunda, kullanıcılar manuel olarak marjin ekleyerek likidasyon fiyatı ile açılış fiyatı arasındaki tamponu artırabilir ve böylece likidasyon riskini azaltabilirler. Bir pozisyonun risk seviyesi yüksek olduğunda, ilave marjin eklemek riski azaltmanın etkili bir yoludur.
Likidasyon koşulu: Çapraz marjin modunda sermaye (izole marjin, izole gerçekleşmemiş PNL ve tüm emir marjinleri hariç) ≤ Çapraz Marjin Sürdürme Marjini + Likidasyon Ücreti olduğunda pozisyon likidasyona uğrar. Diğer bir deyişle, sürdürme marjini oranı (MMR) = %100 olduğunda likidasyon tetiklenir ve likidasyon fiyatı bu koşullardan yola çıkılarak hesaplanabilir. (Basit olması açısından, aşağıdaki örnekte likidasyon ücreti dikkate alınmamıştır.)
Formül:
Likidasyon Fiyatı = (Ortalama Short Açılış Fiyatı × Short Pozisyon Birim Sayısı × Hacim – Ortalama Long Açılış Fiyatı × Long Pozisyon Birim Sayısı × Hacim – Çapraz Marjin Sürdürme Marjini + (Cüzdan Bakiyesi – İzole Pozisyon Marjini – Emir Marjini + Diğer çapraz marjin pozisyonlarının gerçekleşmemiş PNL'si)) / (Short Pozisyon Birim Sayısı × Hacim – Long Pozisyon Birim Sayısı × Hacim)
Örnek:
Bir kullanıcı, 500 USDT cüzdan bakiyesini kullanarak, 25x kaldıraçla, ortalama açılış fiyatı 8.000 USDT olan 10.000 birim BTCUSDT Sürekli Vadeli İşlem satın alır. Kullanıcı, izole pozisyonları ve aktif açık emirleri olmayan, yalnızca bu tek long çapraz marjin pozisyonuna sahiptir. (10.000 birimin, %0,5 sürürme marjini oranı ile birinci risk kademesine girdiğini varsayalım.)
Çapraz Marjin Sürdürme Marjini = 8.000 × 10.000 × 0,0001 × %0,5 = 40 USDT
Likidasyon Fiyatı:
(0 × 0 × 0,0001 – 8.000 × 10.000 × 0,0001 – 40 + (500 – 0 – 0 + 0)) / (0 × 0,0001 – 10.000 × 0,0001) = 7.540 USDT
İzole marjin modundan farklı olarak, çapraz marjin modunda likidasyon fiyatı herhangi bir zamanda değişebilir, çünkü marjin diğer işlem çiftlerindeki pozisyonlardan sürekli olarak etkilenir. Çapraz marjin modunda, her pozisyonun kendi bağımsız başlangıç marjini vardır, ancak marjin havuzu paylaşılır. Her pozisyonun gerçekleşmemiş PNL'si, genel çapraz marjin hesap bakiyesini etkiler. Ayrıca, bir kullanıcı aynı Vadeli İşlem altında hem long hem de short çapraz marjin pozisyonlarına sahipse, likidasyon fiyatı her iki yön için de aynı olacaktır.
Likidasyon fiyatı, iflas fiyatı ile aynı değildir. Likidasyon fiyatı sadece bir tetikleme noktasıdır. Likidasyon gerçekleştiğinde, likidasyon motoru kullanıcının pozisyonunu iflas fiyatından devralır. Pozisyon geçmişinde ve "PNL Oranımı Paylaş" sayfasında gösterilen ortalama kapanış fiyatı, iflas fiyatıdır.
Devralma fiyatı olarak da bilinen iflas fiyatı, pozisyondaki tüm marjinin tamamen kaybedildiği fiyat anlamına gelir. Hesap bakiyesinin sıfıra düşeceği teorik noktayı temsil eder. Pratikte bu durum nadiren gerçekleşir, çünkü likidasyon fiyatına ulaşıldığında platform, piyasa likiditesini korumak için pozisyonu otomatik olarak likidasyona uğratır.
Örnek: SOLUSDT Likidasyon Emir Detayları
| Kaldıraç | Ortalama Açılış Fiyatı | Pozisyon Marjini | Pozisyon Değeri | Likidasyon Fiyatı | İflas Fiyatı |
Likidasyon Öncesi | 100x | 196,09 USDT | 1,3726 USDT | 137,263 USDT | / | / |
Likidasyon Sonrası | 100x | / | / | 137,263 USDT | 194,59 USDT | 194,14 USDT |
Piyasa adil fiyatı 194,59 USDT likidasyon fiyatına ulaştığında, long SOLUSDT pozisyonu likidasyon edilmiştir. Pozisyonun bu kısmı daha sonra likidasyon motoru tarafından 194,14 USDT iflas fiyatından devralınmıştır.
Adil fiyat likidasyon fiyatına ulaştığında, sistem pozisyonu iflas fiyatından (devralma fiyatı) devralır. Likidasyon süreci eşleştirme motorundan geçmediğinden, devralma fiyatı mum grafiğinde görünmeyebilir. Likidasyon sonrasında kalan marjin, sigorta fonuna aktarılır. Pozisyon negatif sermayeye düşerse, sigorta fonu eksikliği karşılar. Bu, aşırı piyasa oynaklığı sırasında otomatik kaldıraç azaltma (ADL) mekanizmasının tetiklenmesini önlemek için tasarlanmış MEXC'nin risk kontrol önlemlerinden biridir.
BTCUSDT Sürekli Vadeli İşlemleri örneğini kullanalım (aşağıdaki veriler sadece örnek amaçlıdır; gerçek değerler için lütfen Risk Limiti listesine göz atın):
Bir kullanıcı kaldıraç oranını 200x olarak ayarladığında, bu risk limiti listesindeki 1. kademeye karşılık gelir. Bu kademede, kullanıcının maksimum pozisyon miktarı 525.000 birim olur (hem açık pozisyonlar hem de bekleyen açılış emirleri dâhil olmak üzere).
Bir kullanıcı kaldıraç oranını 50x olarak ayarladığında, bu risk limitleri listesindeki 4. kademeye karşılık gelir (47 < Kaldıraç ≤ 58). Bu kademede, kullanıcının maksimum pozisyon miktarı 2.100.000 birim olur (açık pozisyonlar ve bekleyen açılış emirleri dâhil olmak üzere).
Kademe | Maksimum Kaldıraç | Pozisyon Büyüklüğü Aralığı | Sürdürme Marjini Oranı |
1 | 200x | 0~525.000 | %0,40 |
2 | 111x | 525.000~1.050.000 | %0,80 |
3 | 76x | 1.050.000~1.575.000 | %1,20 |
4 | 58x | 1.575.000~2.100.000 | %1,60 |
5 | 47x | 2.100.000~2.625.000 | %2,00 |
BTCUSDT Sürekli Vadeli İşlemleri için risk limiti kademelerinin yukarıda gösterildiği gibi olduğunu varsayalım (değerler sadece örnek amaçlıdır; gerçek rakamları görmek üzere her bir Vadeli İşlem için lütfen Risk Limiti listesine göz atın).
Çapraz marjin modunda, kaldıraç yalnızca gerekli marjin miktarını etkiler ve doğrudan likidasyon fiyatını belirlemez. Çapraz marjin modunda likidasyon fiyatı hesap bakiyesi ve açık pozisyonların değerine göre belirlenir.
İzole marjin modunda, kullanıcı bir pozisyon açtıktan sonra marjini ayarlamazsa, daha yüksek kaldıraç likidasyon fiyatının açılış fiyatına yaklaşmasına neden olarak likidasyon riskini artırır.
Çapraz marjin modunda, "etkin kaldıraç" aşağıdaki şekilde çalışır:
Örneğin, bir kullanıcının hesabında 10 USDT olduğunu varsayalım. Çapraz marjin modunda, 10 USDT değerinde bir pozisyon açmak için 10x kaldıraç seçtiğinde bu pozisyon için başlangıç marjini aşağıdaki gibi hesaplanacaktır:
Başlangıç Marjini = Pozisyon değeri / Kaldıraç = 10 USDT / 10 = 1 USDT
Bu durum, kullanıcının hesabından 1 USDT'nin marjin olarak kilitleneceği, kalan 9 USDT'nin ise diğer pozisyonlar için hâlâ kullanılabilir olacağı anlamına gelir.
Kullanıcı çapraz marjin modunda alım satım yaptığından, tüm hesap bakiyesi kullanılabilir marjin olarak hizmet eder. Bu durum, Vadeli İşlemler hesabındaki 10 USDT'nin tamamının pozisyon riski yönetimi için kullanılabileceği anlamına gelir. Bu nedenle, 10x kaldıraç seçilmesine rağmen, etkin kaldıraçları aslında şu şekilde hesaplanır:
Etkin Kaldıraç = Hesap bakiyesi / Pozisyon değeri = 10 USDT / 10 USDT = 1
Bu durum, çapraz marjin modunda kaldıracın likidasyon fiyatını doğrudan belirlemediğini gösterir. Bunun yerine, likidasyon fiyatı öncelikle hesabın mevcut marjinine ve açık pozisyonların değerine bağlıdır.
Kullanıcı A, 50x kaldıraçla 10.000 USDT fiyatından BTCUSDT Vadeli İşlemlerde 80.000 birim satın alır. Bu noktada pozisyon büyüklüğü 80.000 birimdir ve Risk Limiti listesindeki Kademe 1'e girer (pozisyon büyüklüğü aralığı: 0-100.000 birim). Bu nedenle, bu pozisyonun sürdürme marjini oranı Kademe 1 altında %0,5'tir.
Daha sonra, BTCUSDT fiyatı yükseldikçe, Kullanıcı A pozisyonu 40.000 birim artırır (toplam pozisyon büyüklüğü 120.000 birime ulaşır ve bu, Risk Limitleri listesindeki Kademe 2'ye girer (pozisyon büyüklüğü aralığı: 100.000-200.000 birim). Sonuç olarak, sürdürme marjini oranı Kademe 2 kapsamında %1'e yükselir.
Bu aşamada, pozisyon likidasyon eşiğine ulaşırsa, likidasyon tetiklenir. Pozisyon daha yüksek bir kademede olduğu için, kademeli likidasyon uygulanır. Sistem önce 20.000 birimi (mevcut kademedeki kısmı) likidasyona uğratır. Bu kısmi likidasyondan sonra, pozisyon büyüklüğü 100.000 birime düşer ve pozisyon Kademe 1'e geri döner, burada sürdürme marjini oranı %1'den %0,5'e düşer. Sistem daha sonra kalan pozisyonu yeniden değerlendirir. Eğer pozisyon hâlen likidasyona tabi ise, kalan pozisyon da likidasyona uğrar; değilse, kalan pozisyon korunur.
USDT-Marjinli Vadeli İşlemler'de sözleşme biriminizi miktar veya birim yerine USDT olarak ayarladığınızda, Pozisyon Geçmişi üzerinde gösterilen likidite edilen miktar açılış miktarınızdan farklı olabilir.
Bunun nedeni, her ne kadar elinizde aynı sayıda token bulunsa da fiyatlar dalgalandıkça bunların değerinin değişmesidir. Likidite edilen tutar (pozisyon değeri) token miktarının ortalama işlem fiyatıyla çarpılmasıyla hesaplandığından, nihai likidite edilen tutar genellikle başlangıçtaki pozisyon büyüklüğünüzden farklı olacaktır.
Vadeli işlem yapmaya başlamadan önce, vadeli işlem piyasalarının yüksek oynaklığı göz önüne alınarak gerçekçi yatırım beklentileri belirlemek ve uygun risk yönetimi uygulamak önemlidir. Bu şekilde, piyasa keskin dalgalanmalar yaşasa bile, zararlarınız kontrol edilebilir bir aralıkta kalabilir. Likidasyonun önlenmesi hakkında daha fazla bilgi için lütfen şu bağlantıya göz atabilirsiniz: Vadeli İşlemlerde Likidasyon Nasıl Önlenir?
İlave marjin ekleyerek veya açılış kaldıraçınızı düşürerek likidasyon riskini azaltabilirsiniz. Bu, likidasyon fiyatı ile piyasa fiyatı arasındaki farkı artırarak likidasyon olasılığını azaltır.
Zarar durdur fiyatı belirlemek, likidasyondan kaçınmanın en etkili yollarından biridir. Zararınızı sınırlamanıza ve pozisyonunuzun likidasyon riskini azaltmanıza yardımcı olur.
Zarar durdur veya kâr al emirleri, aşırı piyasa oynaklığı veya pozisyonun kapatılması için yetersiz pozisyon büyüklüğü nedeniyle gerçekleştirilemeyebilir. Başarıyla tetiklendiğinde, emir piyasa emri olarak gerçekleştirilir. Ancak, piyasa emirleri oynaklıktan etkilendiği için, asıl gerçekleştirme fiyatı belirlediğiniz zarar durdur fiyatından farklı olabilir.
Vadeli İşlemler sayfasının Tercihler bölümünde, Likidasyon Uyarısı seçeneğini etkinleştirebilir ve marjin oranı eşiğini ayarlayabilirsiniz. Bir pozisyonun sürdürme marjini oranı, ayarladığınız eşiğe ulaştığında veya bu eşiği aştığında, MEXC bir uyarı gönderir. Her pozisyon, 30 dakika içerisinde en fazla bir uyarı alabilir.
Kaldıraç, potansiyel getirileri artırabilir, ancak buna karşılık gelen riskler de beraberinde gelir. Vadeli işlemlerde, platformun sağladığı araçları kullanabilir ve likidasyon riskini azaltmak için sağlam alım satım stratejileri uygulayabilirsiniz.